بسمه تعالی

بیانیه انجمن علمی ارتقای کتابخانه‌های عمومی ایران

مدتی پیش در سپهر فرهنگی کشور طرحی مطرح شد که مبتنی بر آن کتابخانه‌های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور واگذار می‌شد. این سخن، کشاکش‌های نظری و تاریخی گسترده‌ای را رقم زد و هر کس از ظنّ خود در مزایا و معایب این طرح سخن راند.‌وجه مغفول مباحث مطرح شده، شناخت نهادی است که قانوناً به عنوان مرجع مدیریت کتابخانه‌های کشور تعریف شده و برآمدن پیشنهاد اخیر فرصت مبارکی است تا بهتر و بیشتر به ابعاد گسترده توانایی‌های این مجموعه پرداخته شود تا، در نهایت، تصمیم شایسته و بایسته‌ای در مورد سرنوشت کتابخانه‌های کانون، به عنوان ساختار دیرپای فرهنگی درحوزه کودکان و نوجوانان، اتخاذ شود.نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور یگانه نهاد فرهنگی اندیشه‌محوری است که از قلب کلان‌شهرها تا عمق روستاهای دورافتاده، در قالب قریب به ۲۷۰۰ کتابخانه، با نزدیک به ۷۰۰۰ نیروی متخصص و تحصیل‌کرده جوان، پویا و اندیشمند، در خدمت شهروندانی در بازه سنی نونهال تا کهنسال و از بی‌سواد تا عالی‌ترین مقاطع تحصیلی، گستردگی دارد.نهاد کتابخانه‌های عمومی، هر چند نهادی در درون قواعد قانونی کشور تعریف شده است، اما واجد استانداردهای بین المللی است و هماره خود را در ارتباط با سازمان‌های همتراز جهانی مقایسه کرده و در این هماوردی، دست به بازسازی و بازآموزی سازمانی نیز می‌زند که شاهد آن مناسبات علمی و کاری با استادان و کتابخانه‌های دیگر کشورهاست تا از این مسیر، خود را به عنوان نهادی روزآمد، در سطح انتظارات مخاطبان زمانه خود حفظ کند.از این منظر است که این نهاد در سیر تحول خود به سوی «پایگاه اجتماعی شدن» در حال حرکت است تا خدمات خود را وارد عرصه‌های مختلف ضرورت‌های زیست شهروندی در جهان امروز نماید. میوه‌های این تحول را می‌توان در تنوع شکلی و محتوایی فعالیت‌های کتابخانه‌ها دید و چشید.از آنجا که این پویایی و تحرک، دارای پشتوانه علمی و دانشگاهی است، عملاً این امکان برای نهاد کتابخانه‌ها فراهم شده تا خود را با تحولات زمانه و نیز تغییرات احتمالی در مأموریت‌های ابلاغی به سرعت تطبیق دهد؛ از این جهت است که گستردگی فعالیت‌های این مجموعه به گونه‌ای شده که بسیاری از سازمان‌های فرهنگی دیگر، می‌کوشند تا کارکردهای خود را در کنار و یا در قالب حرکت‌های کتابخانه‌های عمومی، به ظهور برسانند؛ چرا که این نهاد از دو منظر «فعالیت» و «مخاطب»، دارای تنوع بی‌نظیری است و با وجود بدنه کتابدارانی که با تخصص در حوزه مدیریت کتابخانه و آشنا به رده‌های مختلف موضوعی و توانایی ارتباط مشاورانه با دانش‌وران جامعه، امکان منحصر به فردی برای فعالیت‌های فکری و فرهنگی گسترده دارد.گروه‌های مختلف می‌توانند از مدرسه یا هر ارگان دیگری، تغذیه فرهنگی خود را شروع کنند، اما تداوم این تعذیه تا پایان عمر، تنها در کتابخانه عمومی امکان‌پذیر است؛ این، مهم‌ترین و استثنایی‌ترین مزیت کتابخانه است که می‌توان آن را به عنوان مکمل ضروریِ تمامی دستگاه‌های فرهنگی کشور قلمداد کرد.هر چند هر سازمان فرهنگی، رسالت‌های تخصصی خود را دارد، اما در کل، توانایی و ظرفیت و تجربه مجموعه کتابخانه‌های عمومی به گونه‌ای است که حضور دیگر ارگان‌ها و دستگاه‌ها می‌تواند مزیتی دیگر به کارکرد آنها بیفزاید و اهداف راهبردی‌شان را عمق بیشتری ببخشد و تأثیرشان را ماندگارتر نماید.با توجه به توانمندیهای منحصر به فرد هر دو نهاد و کتابداران و مربیان توانمندشان می توان تمامی این نکات کوتاه را مفصل‌تر و دقیق‌تر در طی جلسات کارشناسی به بحث و گفتگو گذاشت تا از این رهگذر به نتیجه منطقی‌تر و بهتری برای هر دو نهاد خاطره انگیز مردم ایران زمین رسید. انجمن علمی ارتقای کتابخانه‌های عمومی، با تمام ظرفیت و پشتوانه علمی و تجربی خود، این آمادگی را دارد تا در کنار تأثیرگذاران در این تصمیم مهم قرارگرفته و نظرات خود را با آنها در میان بگذارد.

به امید روزهای بهتر

منصور کوهی رستمی

رئیس انجمن علمی ارتقای کتابخانه‌های عمومی ایران