سرکار خانم دکتر آزاده نظربلند 

دبیرکل محترم نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور 

به نام انجمن علمی ارتقا کتابخانه های عمومی ایران و به نمایندگی از بدنه کتابداران،  نخبگان و دانش آموختگان علم اطلاعات و دانش شناسی، به دوش انداختن ردای زرین و سنگین خدمت در عرصه فرهمند توسعه فرهنگ کتابخوانی و سکان داری راهبری کشتی عظیم کتابخانه های عمومی در اقیانوس مواج تحولات ایران عزیز را صمیمانه تبریک می گویم. شما شهروند دیرین شهر کتاب هستید و آشنا با لحن، فکر و اخلاق کتاب. به نیکی می دانید که بیش از ۳۰۰۰ کتابخانه عمومی در پهنه گسترده کشور و بیش از ۷۰۰۰ عنصر انسانی عموما جوان و تحصیلکرده، چه قابلیت مهمی برای ایفای نقش فعال در کنش های اجتماعی و سازندگی فرهنگی است. به شایستگی می دانید که زیربنای بقا و توسعه تمدنی و ابزار قطعی برای عبور سالم از فراز و نشیب های طبیعی مسیر تعالی یک جامعه و دست یابی به جلوه های حیات کرامت مندانه، آگاهی و حضور متعهدانه آگاهان، در حوزه های تصمیم سازی و تصمیم گیری و اجرایی است؛ و این مهم نیز مستلزم توجه بنیادین به عنصر کتاب به عنوان نماد و نمود اصلی خردورزی انسان و ثبت تجارب اوست. از این منظر کتابخانه های عمومی، دیگر نهادی در میان دستگاه های اجرایی کشور نخواهد بود بلکه کانون تردد اندیشه ورزان و پایگاه اجتماعی تحول خواهان و کنش گاه مرزی دغدغه مندان و محل آشنایی و تضارب آرا خردمندان است. این گونه است که می توان نهاد کتابخانه های عمومی کشور را موردی بسیار ویژه در کلیت ساختار خدماتی دولت دانست که ضرورت خدمت رسانی بهینه آن، پالایش مستمر درونی و بالندگی فکری و روزآمدی همگام با دستاوردهای نوین بشری است.

با این تحلیل است که انجمن علمی ارتقا کتابخانه های عمومی ایران، به عنوان تنها انجمن تخصصی با رتبه الف در سنجش وضعیت انجمن‌های علمی، به ایفای نقشی زیربنایی و پشتیبانی در حوزه نظری پرداخته و در ایجاد اتصال دانش ورزان داخلی با هم و نیز پیوند با دانشمندان بیرونی، کوشیده و تلاش داشته تا با فعالیت های گسترده در قالب وبینار، همایش، پژوهش ، کارگاه آموزشی، بر کارآمدی تجارب علمی و عملی داخلی بیفزاید و با بهره مندی از تجارب بین المللی، بر غنای اقدامات خود بیفزاید و همراه با تازه ترین یافته های این حوزه در جهان بشری، رشد کند و با بومی سازی این تعاملات، دریچه های تازه ای به روی مجموعه کتابخانه های عمومی ایران، بگشاید؛ که امید است این روند با رویکرد علم محور شما، تعمیق و گسترش بیشتری یافته و این انجمن بیش از پیش، به عنوان قوه تفکر مضاعف و بازوی نظری آن نهاد، به رسالت خود جامه عمل بپوشاند.

بدیهی است که نهاد کتابخانه های عمومی کشور ، به مانند هر ساختار انسانی دیگر، دور از چالش های مسیر رشد و توسعه خود نیست که البته عدم حل بعضی از مشکلات و دوام آنها، می تواند آنها را از حالت طبیعی به وخامت تبدیل کند که در آن صورت شاید فرصت اصلاح و درمان از کف برود و تبعات خسارت بار آنها ، جبران ناپذیر شود. مسایل عدیده ی مالی (متأثر از وضعیت قوانین ساختاری نهاد) و نبود بودجه پایدار آن، به گونه ای بوده و شدت یافته، که با وجود تلاش های بسیار که جا دارد از تلاشهای جدی جناب آقای مهدی رمضانی دبیرکل محترم سابق نهاد تشکر و قدردانی نمایم، برای حل آنها و رساندن کلیت نهاد به حدود مالی -اداری معمول دیگر دستگاه های فرهنگی، به سرانجام مطلوب نرسیده و بدنه ی عظیم این نهاد با عدم توانایی ارتقای زیرساخت ها و بی انگیزگی نیروی انسانی و خروج مستمر کارکنان به سوی سازمان های دیگر، به امید شرایط مالی بهتر، مواجه شده است.

از سوی دیگر توسعه فناورانه ی خدمت کتابخانه ها و ورود تجارب نوین جهانی به ساختار آن، مستلزم تقویت در بخش زیرساختی است که این مهم نیز به توان مالی مطمئن و دور از دغدغه بقا، نیاز دارد. بدیهی است که این مسایل تأثیر جدی در کاهش توان کتابخانه ها و سپس کاهش میزان مخاطب و در نهایت وقوع بحران کارآمدی، خواهد داشت. از طرفی دیگر وجود رقبای قدرتمند در عرصه فرهنگ عمومی و تحول جهانی ناشی از گسترش شبکه های اجتماعی، خواندن و دسترسی به اطلاعات را دچار تغییر اساسی نموده که در این کشاکش، راهی جز بازنگری بنیادین در راهبردها و رویکردها، وجود ندارد که به نظر می رسد در این خصوص به حرکت جدی علمی و اتخاذ تصمیمات شجاعانه مبتنی بر پژوهش های واقع بینانه نیاز است تا ضمن از دست ندادن فرصت اصلاح، بتوان جای پای موثری در بدنه جامعه برای خود فراهم ساخت و عنصری مفید برای نیازهای انسان امروز، شناخته شد.

براین اساس و با اتکا به بدنه نخبگانی این انجمن ، پیشنهاد می شود تا طی برنامه ریزی منظم و متعهدانه، کارگروه های مشترکی برای بررسی مشکلات و واکاوی راه حل های بهبود فعالیت های مختلف نهاد، تشکیل و به موازات آن، پروژه های تحقیقاتی برای ترسیم خط توسعه کتابخانه ها، تعریف و در طراحی برنامه های کلان و ملی و راهبردهای سراسری کتابخانه های عمومی، همفکری های مستمر صورت گرفته و بدنه کتابداران و مدیران مخاطب آموزش های دایم و متناسب با وظایف و ماموریت های خود قرار گیرند. بدیهی است که بستر اصلی تمام این همکاری ها، برقراری خط ارتباط و تبادل نظر پایدار و همکاری عالمانه است که این انجمن بنا به رسالت ذاتی تأسیس و توسعه خود، آمادگی کامل دارد تا در دیدارها و نشست های تخصصی، نظرات و تجارب خود را عرضه داشته و گنجینه ی علمی خود را در مسیر توسعه فرهنگی ایران عزیز، از طریق تقویت کتابخانه های عمومی، به کار گیرد.

به صراحت مشخص است که بهبود ابعاد مختلف وضعیت موجود ایران ما، محتاج هم دستی و هم داستانی ملی است. هر چند در بخش کتابخانه های عمومی، آن امانت سترگ بر عهده ی شما نهاده شده اما کنش گران متعددی در کنار شما و هم دل و هم گام و هم راه، حضور دارند چرا که اگر آگاهی، حقیقتی نزد همگان است، مسوولیت منبعث از آن نیز، بر دوش همگان است و هر کس به قدر توان، تعهدی به خود و هم نوعان دارد که البته، سهم آنهایی که آگاه ترند، بیشتر است. امید است حضور شما، همراه با دمیده شدن روحی تازه به کالبد کتابخانه های عمومی و تولد دوباره ای در این نهاد جوان، در مسیر مدد رسانی به بیداری و بینایی و رویش و شکوفایی ایران عزیز ما باشد.

با مهر منصور کوهی رستمی

رئیس انجمن علمی ارتقای کتابخانه های عمومی ایران